نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
موضوع مقاله پیشرو پرداختن به نظام اعتقادی و آیینی در میان قشقاییها با تأکید بر عنصر «اجاق و آتش» است. بررسی نظام اعتقادی و آیینی در میان ایلات ایرانی، بهویژه اجتماعات ایلی ـ قبیلهای متناسب با نوع زیست آنها، از ابزارهای مهم شناخت ارزشها، باورها، ذهنیت، هویت، نقشها و موقعیتهای اجتماعی آنهاست که به وضوح در ارتباطی معنادار و پیوسته باکلیت هویت ایرانی قرار دارند. بسیاری از این اعتقادات و آیینها، در کنار کارویژههای اجتماعی، کارکردهای سیاسی و هویتی مهمی را ایفا کردهاند. هرچند امروزه بخش زیادی از جمعیت قشقایی، در شهرها ساکن شدهاند، اما این جمعیت هنوز با چالش رهایی از سنت و پذیرش مدرنیته مواجه هستند، بنابراین تلاش برای حفظ آدابورسوم ایلی خود یکی از مؤلفههای جامعهی موردنظر برای رهایی از عواقب روحی و ذهنی این چالش است.
کلیدواژهها
- احمدی، حمید (1396)؛ قومیت و قومیتگرایی در ایران: از افسانه تا واقعیت، تهران: نی.
- بک، لوئیز (1396)؛ قشقاییهای ایران، ترجمه حمیدرضا جهاندیده، قم: نشر نظاره.
- بهار، فرزانه (1398)؛ «اهمیت اسطوره آتش و جشن سده در شاهنامه»، فصلنامه پاژ، ش 36، زمستان 1398، صص 40-27.
- بهمنبیگی، محمد (1381)؛ عرف و عادت در عشایر فارس، شیراز: نوید.
- پرون، استیوارد (1381)؛ اساطیر رم، ترجمه محمدحسین باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
- پیربایار، ژان (1376)؛ رمزپردازی آتش، ترجمه جلال ستاری، تهران: اساطیر.
- جویس، پیتر (1390)؛ فرنگها و اقوام در سرزمین رنگینکمان، ترجمه حسین حمیدینیا، تهران: نی.
- رضی، هاشم (1381)؛ دانشنامه ایران باستان، ج 1، تهران: سخن.
- ریویر، کلود (1382)؛ انسانشناسی سیاسی، ترجمه ناصر فکوهی، تهران: نشر نی.
- سیاهپور، کشواد (1395)؛ «آتشخانه در فرهنگ عشایر و اقوام جنوب ایران»، پژوهشهای ایرانشناسی، پاییز و زمستان 1395، س 6، ش 2، صص 75-61.
- صفینژاد، جواد (1395)؛ جامعهشناسی ایلات و عشایر ایران، تهران: سمت.
- فروید، زیگموند (1385)؛ توتم و تابو، ترجمه ایرج پورباقر، چ 3، تهران: آسیا.
- فکوهی، ناصر (1395)؛ تاریخ نظریههای انسانشناسی، تهران: نی.
- کیانی منوچهر (1388)؛ سیه چادرها، تحقیقی از زندگی مردم ایل قشقایی، چ 4، شیراز: کیان نشر.
- کیانیهفتلنگ، مهرانگیز (1388)؛ «ایزد هند باستان اگنی، ادبیات و زبانها»، چیستا، فروردین 1388، ش 256 و 257، صص 32-13.
- گلی، احمد؛ محمدی، فرهاد (1395)؛ «انتقال مفهوم جاودانگی از آتش به فرزند در عباراتی چون «اجاقکور» و «اجاق خانه»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، س 12، ش 45، صص 216-189.
- ورمقانی، حسنا (1393)؛ «بررسی عوامل مؤثر بر طراحی مسکن عشایری و روستایی ایل قشقایی»، فصلنامهعلمی ـ پژوهشی نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، س 7، ش 1، صص 236-217.
- Beck, Lois (2001); "Use of Land by Nomadic Pastoralists in Iran: 1970–1998", Middle Eastern natural environments.
Huang, Julia (2009); Tribeswomen of Iran, Weaving Memories among Qashqai Nomads, I. B. London: Tauris.