نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه جامعهشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 کارشناسی ارشد جامعهشناسی، دانشگاه پیام نور مرکز بهشهر. بهشهر. ایران
3 عضو هیئتعلمی گروه جامعهشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
هویت ملی حاصل تعاملات اجتماعی بین افراد است و از عوامل متعددی تأثیر میپذیرد. یکی از عوامل تأثیرگذار بر شکلگیری هویت ملی افراد، سرمایه اجتماعی است. هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه بین سرمایه اجتماعی با هویت ملی زنان 18 تا 50 ساله ساکن شهرکرد است. روش تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری کلیه زنان ١٨ تا ٥٠ ساله ساکن شهرکرد در سال ١٤٠٠ است که بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ١٣٩٥، تعداد آنها 6004 نفر است. حجم نمونه در جامعه آماری شهرکرد با استفاده از فرمول کوکران معادل 364 نفر به دست آمد که برای دقت بیشتر پژوهش تعداد نمونه 500 نفر تعیین شده است. چهارچوب نظری تحقیق ترکیبی از نظریات دورکیم، پاتنام، بوردیو، کلمن و هالپرن در سه بعد اعتماد، مشارکت و تعاملات اجتماعی است. بر اساس یافتههای بهدستآمده، بین سرمایه اجتماعی و هویت ملی رابطه معناداری وجود داشت، همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که مؤلفههای سرمایه اجتماعی(اعتماد اجتماعی، مشارکت، تعاملات اجتماعی) درمجموع 59 درصد از تغییرات متغیر وابسته (هویت ملی) را تبیین کردند.
کلیدواژهها
- ابوالحسنی، سید رحیم (1387)؛ «مؤلفههای هویت ملی با رویکردی پژوهشی»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 38، ش 4.
- اتابکی، تورج (1381)؛ «آذربایجان و ناسیونالیسم ایرانی»، گفتگو، شماره 33، خرداد 1381، صص: 36-17.
- اسماعیلی، رضا (1385)؛ «سطحبندی سرمایه اجتماعی در شهرستانهای استان اصفهان»، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 23، صص 225-248.
- ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا (1380)؛ «بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهرستان کاشان»، فصلنامه علوم اجتماعی، صص 31-3.
- ازکیا، مصطفی؛ و غفاری، غلامرضا (1386)؛ توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران، تهران: نشر نی.
- اکبری، ا. (١٣٨٣)؛ نقش سرمایه اجتماعی در مشارکت: بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی، اجتماعی (مطالعه موردی روستای فارسنج از توابع سقز)، پایاننامه دکتری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
- بوردیو، پیر (1384)؛ شکلهای سرمایه، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، به کوشش کیان تاجبخش، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: شیرازه.
- تاجیک، محمدرضا (1379)؛ «روشنفکر ایرانی و معمای هویت ملّی»، فصلنامه مطالعات هویـت ملّـی، سال دوم، شماره 5، صص 67-11.
- الطانی، ع (1387)؛ بحران هویت قومی در ایران، تهران، نشر شادگان.
- حق وردی طاقانکی، مهدی (١٣٩٣)؛ نقش بازیهای رایانهای بر هویت فرهنگی دانشآموزان پسر متوسطه شهر شهرکرد، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد.
- حاجیانی، ابراهیم (1388)؛ جامعهشناسی هویت ایرانی، تهران، انتشارات پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
- حاجیانی، ابراهیم (1379)؛ «تحلیل جامعهشناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه»، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، ش 5.
- جهانگیری، جهانگیر، معینی، مهدی (1389)؛ «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و هویت ملی؛ نمونه موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه شیراز»، مجلۀ علوم اجتماعی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال هفتم، شماره دوم، پاییز و زمستان 1389، صص 64-37.
- چاوشیان، حسن (١٣٨١)؛ سبک زندگی و هویتاجتماعی: مصرف و انتخابهای ذوقی بهعنوان شالوده تمایز و تشابه اجتماعی در دور مدرنیته اخیر، پایاننامه دکتری جامعهشناسی، دانشکده علوماجتماعی، دانشگاه تهران.
- دانشپور، سیدعبدالهادی و چرخچیان، مریم (1386)؛ «فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی»، مجله باغ نظر، 4(7)، صص 28-19.
- درستکار، آرنوش؛ صابری، هائیده؛ باقری، نسرین (1398)؛ «ارائه مدل ساختاری مشارکت اجتماعی بر مبنای خودکارآمدی، هویت اجتماعی و تابآوری بر اساس نقش میانجیگری امید»، مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، سال 62، بهمن–اسفند 98، صص 502-495.
- دهشیری، محمدرضا (1380)؛ «جهانیشدن و هویت ملی»، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، ش 4.
- دیانت محسن، دسترنج منصوره (1398)؛ «تأثیر جهانیشدن بر هویت اجتماعی زنان (موردمطالعه: زنان شهر بندرعباس)»، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره 8، شماره 3، صص 580- 557.
- ذوالفقاری، ابوالفضل؛ سپهوند، حجت؛ دریکوند، خدانظر؛ امامجمعه، فرهاد (1392)؛ «عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان اعتماد اجتماعی دبیران متوسطه شهر خرمآباد»، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 20، شماره 60، خرداد 92، صص 275-246.
- رسولزاده اقدم، صمد؛ افشار سیمین؛ عدلیپور صمد؛ میرمحمدتبار، سیداحمد(1395)؛ «تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و سبک زندگی با گرایش به فرزندآوری(موردمطالعه: دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان)»، مجله راهبرد اجتماعی فرهنگی، دوره 5، شماره 20، صص 135-107.
- رنانی، محسن؛ دلیری، حسن و مویدفر، رزیتا (١٣٨٩)؛ »نقش منابع هویت و معرفت در تشکیل سرمایه اجتماعی در میان دانشجویان دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان»، فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 10، شماره 38، صص 140-105.
- زاهدی، محمدجواد (1382)؛ توسعه و نابرابری، تهران، انتشارات مازیار.
- سروش، مریم؛ افراسیابی، حسین (1389)؛ «سرمایه اجتماعی، هویت و مشارکت اجتماعی جوانان شیراز»، دو فصلنامه پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، دوره 5، شماره 5، صص 155-123.
- شارعپور، محمود (1390)؛ «سنجش نابرابری در سرمایه اجتماعی با استفاده از تکنیکهای ژنراتور»، مجله تحلیل اجتماعی، شماره 2، دوره 2، صص 129- 111.
- شریفی، اسماعیل؛ کاکاوندی، اکرم (1389)؛ «رابطۀ سرمایۀ اجتماعی خانواده با هویت جوانان»، دوفصلنامه تخصصی پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، شماره چهارم، بهار و تابستان 1389، صص 50-25.
- شمشیری، ب. (1387)؛ درآمدی بر هویت ملی، شیراز: نوید شیراز.
- شیانی، ملیحه؛ موسوی، میرطاهر، قهقرخی (1388)؛ «سرمایۀ اجتماعی جوانان در ایران»، مجلۀ جامعهشناسی ایران، دورۀ دهم، شماره 3، پاییز 1388، صص 84-57.
- صادقی افجه، زهره؛ فلاحی، زهرا (1399)؛ «مدلیابی اعتماد اجتماعی بر اساس هوش اجتماعی، هویت اجتماعی و انزوای اجتماعی در دانشآموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران»، مجله روانشناسی اجتماعی، بهار 1399، شماره 58، صص 219-209.
- صیدی، علی(١٣٩٢)؛ «بررسی تجربی ابعاد سرمایه اجتماعی و هویت اجتماعی (موردمطالعه: دانشآموزان پسر مقطع پیشدانشگاهی شهر ایام)»، فصلنامه علمی-ترویجی فرهنگ ایلام، دوره 14، پاییز و زمستان 92، شماره 40 و 41.
- عبداللهی، محمد؛ پرویز پیران و میرطاهر موسوی (1385)؛ «سرمایه اجتماعی در ایران، وضعیت موجود، دور نمای آینده و امکان شناسی گذار»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، ش 25، صص 195- 233.
- قاسمی، علیرضا؛ گراوند، جمشید؛ فرهادی، سمیه (1394)؛ «بررسی رابطه احساس عدالت اجتماعی بر هویت ملی جوانان قوم کرد (نمونه موردی: شهر قروه)»، فصلنامه مطالعات جامعهشناختی جوانان، بهار 94، شماره 17، صص 162-145.
- کاستلز، مانوئل (١٣٨٠)؛ عصر اطلاعات: ظهور جامعه شبکهای، ترجمه علی پایا، تهران: طرح نو.
- کیانی، مژده، نجفی، سیامک (1397)؛ «اعتماد اجتماعی و هویت اجتماعی؛ بازاندیشی در هویت اجتماعی زنان تحصیلکرده موردمطالعه دانشگاه تبریز»، فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، سال نهم، شماره دوم، صص 294-275.
- گلشن فومنی، رسول؛ مشهدی، ژیلا (1389)؛ «بررسی رابطه هویت شخصی زنان با مشارکت اجتماعی آنان»، مجله جامعهشناسی، دوره 5، شماره 1، صص 137-115.
- گلمحمدی، احمد (1380)؛ «جهانیشدن و بحران هویت»، فصلنامه ملّی، سال سوم، شـماره 10،صص 3-1.
- میرمحمدی، داود (1383)؛ گفتارهایی درباره هویت ملّی در ایران، تهـران: تمـدن ایرانی.
- نفیسی، رسول (1379)؛ «فرهنگ سیاسی و هویت ملی»، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 5، پاییز، صص 192-177.
- نوابخش، فرزاد؛ گراوند، جمشید (1390)؛ «بررسی تأثیر احساس عدالت اجتماعی بر هویت ملی شهروندان سنی و شیعهمذهب قوم کرد (نمونه موردی شهر قروه)»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال هفتم، شماره 22، صص 181-144.
- هزارجریبی، جعفر؛ لهراسبی، سعید (١٣٩٠)؛ «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان هویت جمعی»، مجله جامعهشناسی کاربردی، دوره 22، شماره 2، صص 20-١.
- یزدانپناه، مسعود؛ خدری، کژال؛ فروزانی، معصومه؛ برادران، مسعود (1397)؛ «نقش هویت، کلیشههای جنسیتی و خودکارآمدی بر مشارکت زنان روستایی در فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی»، مجلۀ زن در توسعه و سیاست، دوره 16، شماره 4، زمستان 1397، صص 613-603.
- Davis, J. B. (2014); "Social capital and social identity: trust and conflict, Forthcoming" in Social Capital and Economics: Social Values, Power, and Identity, A. Christoforou and J. Davis, eds, London: Routledge.
- Field, J. (2003); Social capital. New York: Routledge.
- Field, John. (2008);Social Capital Second Edition, London, Rutledge
- Jiang, H. & Carroll, J. M. (2009); "Social capital, social network and identity bonds: A reconceptualization, Conference": Proceedings of the Fourth International Conference on Communities and Technologies, University Park, PA, USA.
- Halpern, D. (2005); Social Capital, UK. Polity Press.
- Kononenko, R. & Karpova, E. (2012); "Collective identity and social capital of the contemporary Russian folklore movement", Anthropology of East Europe Review, Vol. 30, No. 2.
- Miller, D. (1995); on nationality, Oxford: Clarendon Press.
- Putnam, R.D. (1995); "Bowling Alone: American Declining Social Capital", Journal of Democracy, No. 6, p65-78.
- Stone, W. and Hughes, J. (2001); "Social Capital Empirical Meaning and Measurement Validity", Australian Institute of Family Studies, Research Paper, No. 27, aes.asn.au
- Stryker, Sh. & Burke, J. P. (2000); "The Past, Present and Future of an Identity Theory", Social Psychology. 63(4), 284-297.
- Thompson, Andrew (2001); "National Identity and Human Agency", The sociological Review, Vol. 49, No. 1, PP 18-32.
- Wall, E, Gabriele, F.& and Frans, Sch (1998); Getting the Goods on Social Capital. Rural Sociology, 63(2), 300-322.