نویسنده
استادیار علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت محتوای کتابهای درسی دوره متوسطه دوم درخصوص توجه به مؤلفههای مفهومی ایثار و شهادت است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعهی پژوهشی شامل تمام کتابهای درسی دورهی متوسطه دوم است که در سال 1399 چاپ شده و نمونهی تحقیق شامی 16 جلد از کتابهای درسی است که بهصورت هدفمند انتخاب شده است. یافتههای پژوهش نشان داد که فراوانی مؤلفههای ایثار و شهادت در کتابهای درسی رشته علوم انسانی 706 مورد و در کتابهای درسی مشترک رشتههای تجربی و ریاضی، 617 مورد است. نتایج آزمون خی دو، معنیدار بودن این تفاوت را نشان داده است. در مجموع یافتههای پژوهش بیانگر این است که در کتابهای درسی دوره متوسطه دوم توجه متعادلی به مؤلفههای مفهومی ایثار و شهادت نشده است.
کلیدواژهها
- اسماعیلپور، محمدمهدی (1385)؛ ایثار و عرفان، شیراز: انتشارات نوید.
- افتخاری، اصغر؛ شعبانی، ناصر (1389)؛ قدرت نرم، نبرد نامتقارن تحلیل جنگ 33 روزه حزبالله، تهران: امام صادق.
- افشار، عبدالله؛ سبحانینژاد، مهدی (1393)؛«بررسی مفاهیم ایثار و شهادت در کتابهای درسی دوره ابتدایی»، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، س 22، ش 24، صص 171-133.
- باقری، باقر (1386)؛ مبانی دینی فرهنگ ایثار و شهادت، مجموعه مقالات نخستین همایش علمی ـ فرهنگی ایثار و شهادت، شیراز: دانشگاه شیراز.
- جعفریهرندی، رضا؛ یزدخواستی، علی (1393)؛ «تحلیل میزان توجه به مفاهیم فرهنگ ایثار و شهادت در کتابهای درسی دوره آموزش عمومی»، دوفصلنامه تربیت اسلامی، س 9، ش 18، صص 93-71.
- دهخدا، علیاکبر (1377)؛ لغتنامه دهخدا، ج 3، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- سبحانینژاد، مهدی و همکاران (1393)؛ «تبیین عوامل مفهومی فرهنگ ایثار و شهادت و تحلیل جایگاه آن در سند تحول بنیادین آموزشوپرورش»، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، س 22، ش 25، صص 105-85.
- سعیدمنش، نصرتالله؛ الهی، فروزان (1389)؛ آثار و پیامدهای فرهنگی ایثار و شهادت در مقابل تهاجم فرهنگی، در مجموعه مقالات ایثار و شهادت در توسعه کشور، کرمانشاه: دانشگاه رازی.
- صالحیعمران، ابراهیم و همکاران (1394)؛ «تحلیل میزان توجه به مؤلفههای شهدا و ایثارگران در کتابهای درسی دوره ابتدایی»، دوفصلنامه پژوهشهای آموزش و یادگیری، س 22، ش 6، صص 234-211.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین (1376)؛ آموزش دین، ج 1، قم: جهان آرا.
- غفاریهشجین، زاهد؛ افضلیانسلامی، موسی (1390)؛ گفتمان ایثار و شهادت در انقلاب اسلامی، تهران: دانشگاه شاهد.
- غفاریهشجین، زاهد؛ دژگیر، مریم (1392)؛ «نقش فرهنگ ایثار و شهادت بهمثابه سرمایه اجتماعی در پیشرفت نظام جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه مقام معظم رهبری»، فصلنامه پژوهشهای انقلاب اسلامی، س 2، ش 5، صص 124-99.
- کاظمی، افسانه و همکاران (1395)؛ «بررسی مؤلفههای جمعی فرهنگ ایثار و شهادت در خاطرات آزادگان دفاع مقدس»، دوفصلنامه پاسداری فرهنگ انقلاب اسلامی، س 6، ش 14، صص 147-139.
- کریپندورف، کلوس (1394)؛ تحلیل محتوا، مبانی روششناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
- گال، مردیت؛ بورگ، والتر (1384)؛ روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی، ترجمه نصر و همکاران، تهران: انتشارات سمت.
- مختاریپور، مرضیه؛ سیادت، سیدعلی (1385)؛ پیامدهای فرهنگی ایثار و شهادت، شیراز: مجموعه مقالات همایش آسیبشناسی فرهنگ ایثار و شهادت.
- مسعودی، حمید؛ اسکافی، مریم؛ صدیقاورعی، غلامرضا (1395)؛ «سیاستپژوهی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت»، فصلنامه مطالعات ملی، 17(2)، 107-89.
- معین، محمد (1376)؛ فرهنگ فارسی معین، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- مقدمزاده، علی و همکاران (1394)؛ در پژوهشی با عنوان «بررسی جایگاه الگوی مفهومی فرهنگ ایثار و شهادت و ارزیابی میزان تحقق آن در اهداف مصوب دوره متوسطه آموزشوپرورش جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، س 5، ش 12، صص 22-1.
- نوریان، محمد (1389)؛ تحلیل برنامه درسی دوره ابتدایی، تهران: انتشارات گویش نو.
- نیری، محمدیوسف؛ خیراندیش، سیدمهدی (1384)؛ «شهید و شهادت در عرفان اسلامی»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره 22، ش 1، صص 32-19.
- وزارت آموزشوپرورش (1397)؛ کتابهای درسی دوره متوسطه دوم در سال تحصیلی ۱۳98–۱۳97، تهران: انتشارات آموزشوپرورش.
- یارمحمدیان، محمدحسین (1390)؛ اصول برنامهریزی درسی، تهران: انتشارات یادواره کتاب.
- Moussalli, S. (2015); "A Blood Wedding: Hezbollah’s shuhada and its Culture of Martyrdom", (PH. d Thesses), American University of Beirut, Faculty of Arts and Science Department of Political Studies.