نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشآموخته دکتری گروه جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
2 دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
3 استادیار گروه جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده
استان ایلام دارای 425 کیلومتر مرز مشترک با عراق است. مرزی بودن استان و سکونت اقوام درآن به سبب وجه اشتراکِ بارز شیعی بودنِ مردمان آن موجب شده است مردم ساکن در آن در مقاطع گوناگون از جمله دفاع مقدس نقشی بیبدیل در ایجاد امنیت پایدار ایفا کنند. سؤال این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر همگرایی میان دو گروه مرزنشین کُرد و عرب بر میزان احساس امنیت پایدار است. این نوشتار در پی شناسایی عوامل مؤثر بر همگرایی کُردها و عربها و تأثیرات آن بر احساس امنیت پایدار است. روش اجرای این تحقیق پیمایشی، جامعهی آماری آن شهرهای دو قومیتیِ حوزهِ جنوبی استان ایلام است. روش نمونهگیری آن بهصورت چندمرحلهای (خوشهای و تصادفی) و حجم نمونه آن براساس فرمول عمومی کوکران 500 نفر است. براساس یافتههای تحقیقهمگرایی اقوام بر امنیت پایدار تأثیر مستقیم دارد و به ترتیب بیشترین تأثیر را بر ابعاد امنیت ملی، امنیت انسانی و امنیت جهانی دارد. از عوامل بررسی شدهی مؤثر بر تقویت همگرایی این دوقوم: سن و دخالت بیگانگان در دو بعد میزان استفاده و میزان اعتماد به بستههای فرهنگی و خبری رسانههای بیگانه، تأثیر معکوسی بر میزان همگرایی اقوامدارند. از عوامل شناسایی شدهی دیگر که بهصورت معنیدار بر تقویت همگرایی اقوام مؤثراست، متغیرهای تأثیر دخالت نخبگان سیاسی، سرمایهی فرهنگی، تحصیلات، ملیگرایی، دینگرایی، تصور مردم از فضای سیاسی، اداری و سابقهی ازدواج برونگروهی در نزدیکان، بیشترین تا کمترین تأثیر را بر همگرایی در میان کُردها و اعراب ساکن در استان ایلام دارند.
کلیدواژهها
- امامجمعهزاده، سیدجواد؛ صادقی، نقدعلی؛ زهرا، رهبرقاضی (1392)؛ «بررسی رابطهی مصرف رسانهای و انسجام اجتماعی (مطالعه موردی جوانان شهر تبریز)»، فصلنامهی مطالعات توسعهی اجتماعی ـ فرهنگی، دورهی 1، ش 11، صص 13-9.
- امینبیدختی، علیاکبر؛ شریفی، نوید (1391)؛ «بررسی نقش مداخلهگرایانه سازه سرمایه اجتماعی در رابطه بین دینداری و احساس امنیت اجتماعی»، پژهشهای راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، س 1، ش 3،
صص 38-13.
- ای.لیک، دیوید؛ ام.مورگان، پاتریک (1381)؛ نظمهای منطقهای: امنیتسازی در جهانی نوین، ترجمه سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- برژینسکی، زبیگنیو (1369)؛ در جستجوی امنیت ملی، ترجمه ابراهیم خلیلی، تهران: نشر سفیر.
- بوزان، باری (1378)؛ مردم، دولتها و هراس، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- بیات، عبدالرسول؛ جمعی از نویسندگان (1381)؛ فرهنگ واژهها، تهران: مؤسسه اندیشه و فرهنگ
دینی، 129.
- پورجعفر، محمدرضا؛ محمودینژاد، هادی (۱۳88)؛ طراحی شهری و سرمایه اجتماعی در فضاهای عمومی شهری، تهران: انتشارات هله.
- تهامی، سیدمجتبی (1384)؛ امنیت ملی، دکترین، سیاستهای دفاعی و امنیتی، تهران: سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران.
- تودار، مایکل (1368)؛ توسعه اقتصادی در جهان سوم، ترجمه غلامعلی فرجادی، ج 1، چ 7، تهران.
- ساوج، مایک؛ وارد، آلن (1380)؛ جامعهشناسی شهری، ترجمه ابولقاسم پوررضا، تهران: انتشارات سمت.
- سعیدی، عباس (1388)؛ دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، تهران: سازمان شهرداریها و دهیاریها.
- -------- (1392)؛ طرح پیشنهادی توسعه فضایی منظومههای روستایی کشور، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، معاونت عمران روستایی، تهران.
- عبداللهخانی، علی (1383)؛ نظریههای امنیت، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر تهران.
- علایی، حسین (11۹1)؛ «امنیت پایدار در سند چشمانداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران»، نشریه راهبردی دفاعی، دوره 11، صص 34-1.
- عندلیب، علیرضا؛ مطوف، شریف (1388)؛ «توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی ایران»، فصلنامه باغ نظر، س 6، ش 12، پاییز و زمستان، صص 76-57.
- قهرمانی، علی؛ هاشمی، حیدر (1388)؛ بررسی تأثیر همگرایی ملی در امنیت پایدار با تأکید بر استان آذربایجان غربی، فرماندهی انتظامی استان آذربایجان غربی دفتر تحقیقات کاربردی (مجموعه مقالات برگزیدهی اولین همایش ملّی قومیت، همگرایی ملّی و امنیت پایدار، ارومیه.
- قوام، عبدالعلی (1382)؛ جهانیشدن و جهان سوم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
- کاظمی، علیاصغر (1352)؛ روابط بینالملل در تئوری و عمل، تهران: نشر قومس.
- گیدنز، آنتونی (1389)؛ جامعهشناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
- ماکیاولی، نیکولو (1366)؛ شهریار، ترجمه داریوش آشوری، تهران: نشر پرواز.
- متقی، افشین؛ کاویانیراد، مراد (1394)؛ «رابطه امنیت زیست محیطی با امنیت ملی (مطالعه موردی بیوتروریسم)»، فصلنامه مجلس و راهبرد، س 22، ش 8، صص 100-75.
- مجتهدزاده، پیروز (1380)؛ امنیت و مسایل سرزمینی در خلیج فارس: جغرافیای سیاسی دریایی، ترجمه امیرمسعود اجتهادی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
- محسنیتبریزی، علیرضا؛ قهرمانی، سهراب؛ یاهک، سجاد (۱۳۹0)؛ فضاهای بیدفاع شهری و خشونت مطالعه موردی فضاهای بیدفاع شهر تهران، نشریه جامعهشناسی کاربردی، ش ۴۴، صص 70-51.
- مشیرزاده، حمیرا (1384)؛ تحول در نظریههای روابط بینالملل، تهران: انتشارات سمت.
- مقصودی، مجتبی (1380)؛ تحولات قومی در ایران (علل و زمینهها)، مؤسسه مطالعات ملی.
- مککینلای، آردی (1380)؛ امنیت جهانی: رویکردها و نظریهها، ترجمه اصغر افتخاری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- هابرمارس یورگن (1380)؛ نظریه کنش ارتباطی جهان زیست و نظام، ترجمه کمال پولادی.
- هارل، اندرو (1380)؛ ناامنی جهانی: بررسی چهره دوم جهانیشدن، ترجمه اصغر افتخاری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- ونت، الکساندر (1969)؛ ساختهای اجتماعی سیاست قدرت، در: لنکلیتر، اندرو ( 1385)؛ جامعه و همکار، در روابط بینالملل، ترجمه بهرام مستقیمی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه.
- Acharya. Amitav (1997); The periphery as the Core: The Third World and Security Studies, in: KEITH KRAUSE AND MICHAEL, C.WILLIAMS, Critical Security Studies: Concepts and Cases, London, UCL Press.
- Blackburn, William R. (2007); The Sustainability Hand Book, UK: Cromwell Press.
- Booth, ken (1997); Security and Self: Reflection of a Fallen Realist, in: Krause, Krause. And Williams, Michael C. Critical Security Studies: Concepts and Cases, London, University College London press.
Booth. Ken and vale, Peter (1997); Critical Security Studies and Regional Insecurity: The Case of Southern Africa, in: Krause, Krause and Williams, Michael C. Critical Security Studies: Concepts and Cases, London, University College London press.